Amsterdam pakt luchtvervuiling voortvarend aan via Schone Lucht Akkoord
AMSTERDAM – De gemeente Amsterdam behoort tot de koplopers op het gebied van luchtkwaliteitsverbetering in Nederland. Als een van de eerste ondertekenaars van het landelijke Schone Lucht Akkoord (SLA) heeft de hoofdstad al tal van concrete maatregelen genomen om de lucht gezonder te maken. Met het oog op 2030 werkt Amsterdam stapsgewijs toe naar een uitstootvrije stad, waarbij verkeer, scheepvaart, bouw en industrie flink worden aangepakt.
Aangesloten sinds 2020
Amsterdam tekende het Schone Lucht Akkoord al in januari 2020. Sindsdien heeft de gemeente haar bestaande beleidsplannen versneld en versterkt. Het streven: in 2030 50% gezondheidswinst uit luchtkwaliteitsmaatregelen ten opzichte van 2016. Daarbij gaat het onder meer om het terugdringen van fijnstof (PM10) en stikstofdioxide (NO₂), stoffen die in drukke stedelijke gebieden schadelijke effecten hebben op de volksgezondheid.
De hoofdstad kiest voor een ambitieuze aanpak, onder meer via het actieplan ‘Schone Lucht voor Amsterdam’ en de routekaart ‘Naar een uitstootvrije stad’. Jaarlijks rapporteert de gemeente de voortgang aan de gemeenteraad en het Rijk.
Belangrijkste maatregelen in Amsterdam
Onder het SLA zijn de volgende acties in Amsterdam inmiddels in gang gezet of al deels gerealiseerd:
- Emissievrije zones: Vanaf 2025 worden delen van de stad gesloten voor vervuilende voertuigen. Vanaf 2030 moeten alle vervoersmiddelen in de stad uitstootvrij zijn.
- Elektrificatie stadsvervoer: Trams, bussen, taxi’s, bestelauto’s en vrachtwagens moeten overschakelen op elektrisch of waterstof.
- Schonere scheepvaart: In 2025 geldt een verbod op vervuilende pleziervaartuigen in de binnenstad. Elektrisch varen wordt de norm.
- Strengere bouwregels: Bouwverkeer en materieel moeten schoon en emissiearm zijn, met subsidieregelingen voor ondernemers.
- Stimulering fietsgebruik en deelmobiliteit: Investeringen in infrastructuur zorgen ervoor dat alternatieven voor autoverkeer aantrekkelijker worden.
De maatregelen sluiten aan bij het landelijke SLA, maar worden in Amsterdam sneller en uitgebreider uitgevoerd dan in veel andere gemeenten.
Meten is weten: luchtkwaliteitsmonitoring
Amsterdam werkt nauw samen met GGD Amsterdam en RIVM voor het meten en volgen van luchtkwaliteit. Op diverse meetpunten in de stad wordt in real-time gemeten hoeveel fijnstof en stikstofdioxide er in de lucht zit. De data zijn openbaar beschikbaar en worden gebruikt om het beleid bij te sturen.
Uit de meest recente metingen blijkt dat de luchtkwaliteit in Amsterdam de afgelopen jaren zichtbaar is verbeterd, maar dat er nog knelpunten zijn bij drukke verkeersaders zoals de A10, de Weesperstraat en het centrum. Hier worden aanvullende maatregelen genomen zoals snelheidsverlaging, vergroening en autoluwe zones.
Reacties en toekomstverwachting
Milieuorganisaties, bewonersgroepen en artsen juichen het beleid toe, maar roepen tegelijkertijd op tot snellere uitvoering. Volgens onderzoek van de GGD heeft luchtvervuiling in Amsterdam nog altijd een aanzienlijke invloed op longklachten, hart- en vaatziekten en voortijdige sterfte.
De gemeente onderstreept dat er geen tijd te verliezen is. “Elke verbetering in luchtkwaliteit scheelt letterlijk duizenden zieke dagen per jaar,” aldus een gemeentewoordvoerder. De ambitie voor 2030 blijft overeind: een uitstootvrije stad, met gezonde lucht voor iedereen.
Praktische informatie
Wat is het Schone Lucht Akkoord? Een samenwerking van overheden gericht op 50% gezondheidswinst uit schonere lucht in 2030.
Wat doet Amsterdam?
- Uitstootvrije zones in en rond het centrum
- Verplichting tot elektrisch vervoer voor zakelijke voertuigen
- Investering in elektrische scheepvaart
- Subsidies voor schone bouwlogistiek
- Uitbreiding van fietsinfrastructuur
Sinds wanneer aangesloten?
- Januari 2020
Meer info:
Conclusie: Amsterdam laat zien dat een grootstedelijke aanpak van luchtvervuiling mogelijk is, mits er ambitie, daadkracht én samenwerking is. De komende jaren zullen bepalend zijn of de hoofdstad haar doelen voor 2030 weet te halen – en of andere gemeenten volgen in dit tempo.
