Houtkachelgebruik onder druk door aangescherpte regelgeving
Nederlanders houden van de sfeer van een knisperend haardvuur, maar die gezelligheid staat steeds meer onder druk. Gemeenten scherpen hun beleid aan rond houtkachels en vuurkorven, nu blijkt dat houtstook een grotere bron van luchtvervuiling is dan verkeer in sommige wijken. Sinds begin 2025 gelden er nieuwe Europese regels voor houtkachels en lokaal wordt daar steeds vaker extra op gestuurd.
Gemeenten treden strenger op tegen houtstook
In steeds meer Nederlandse gemeenten wordt houtstook onderwerp van discussie. De luchtkwaliteit in woonwijken komt onder druk te staan door fijnstof die vrijkomt bij het stoken van hout. Uit onderzoek van het RIVM blijkt dat houtstook verantwoordelijk is voor ongeveer 25% van de totale fijnstofemissie (PM2.5) in Nederland. Vooral in dichtbebouwde gebieden blijven deze deeltjes lang in de lucht hangen en veroorzaken ze gezondheidsklachten, zoals benauwdheid, verergering van astma en hart- en vaatziekten.
Sinds 1 januari 2025 mogen in heel Europa alleen nog houtkachels worden verkocht die voldoen aan de zogeheten Ecodesign-richtlijn. Deze kachels zijn stukken efficiënter en stoten minder fijnstof uit dan oudere modellen. Maar het grootste probleem zit niet in nieuwe kachels, maar in de honderdduizenden oude toestellen die nog dagelijks worden gebruikt.
Stookalert en meldpunten voor overlast
Gemeenten als Utrecht, Nijmegen en Tilburg nemen intussen aanvullende maatregelen. Zo kunnen bewoners via een zogenoemd stookalert worden gewaarschuwd als het weer zodanig is dat rook langer blijft hangen. Op die dagen wordt dringend verzocht om geen hout te stoken. In sommige gemeenten is het stoken bij ongunstige weersomstandigheden zelfs verboden.
Daarnaast worden meldpunten ingericht waar bewoners anoniem rookoverlast kunnen melden. In Utrecht is het sinds 2025 zelfs niet meer toegestaan om vuurkorven of tuinhaarden te gebruiken in de buitenlucht. Daarmee wil de stad de druk op de luchtkwaliteit verlichten, zeker in dichtbevolkte wijken.
Gezondheid en energietransitie
De discussie over houtstook raakt aan bredere maatschappelijke thema’s zoals gezondheid, duurzaamheid en energietransitie. Volgens longartsen en het RIVM is het beperken van houtrook van groot belang voor kwetsbare groepen zoals ouderen, kinderen en mensen met longaandoeningen. Tegelijkertijd groeit de maatschappelijke bewustwording over alternatieve vormen van verwarming, zoals warmtepompen en infraroodpanelen.
In veel gemeenten wordt bewoners daarom actief voorlichting gegeven over schonere verwarmingsopties en worden subsidies verstrekt om oude kachels te vervangen of te verwijderen. Het doel: een gezondere leefomgeving voor iedereen.
Wil je meer weten over de gevolgen van houtstook en het nieuwe beleid?
Lees het uitgebreide rapport van het RIVM: 🔗 Factsheet Effect van houtstook op luchtkwaliteit en gezondheid (oktober 2023, RIVM)
